معرفی کامل Tekla Structures و کاربرد آن در BIM

مقدمه

Tekla Structures یکی از پیشرفته‌ترین نرم‌افزارهای مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) در حوزه سازه است که توسط شرکت Trimble توسعه داده شده است. این نرم‌افزار به‌طور ویژه برای مدل‌سازی دقیق سازه‌های فولادی، بتنی و پیش‌ساخته طراحی شده و خروجی آن مستقیماً در سطح کارگاهی و اجرایی قابل استفاده است.

تفاوت اصلی Tekla با نرم‌افزارهایی مانند Revit یا ArchiCAD در این است که Tekla فقط یک ابزار طراحی مفهومی نیست؛ بلکه مدلی ارائه می‌دهد که تا آخرین جزئیات اتصالات، پیچ‌ها، جوش‌ها و قطعات پیش‌ساخته را پوشش می‌دهد. به همین دلیل، بسیاری از پیمانکاران و شرکت‌های تولیدکننده در سراسر جهان، از Tekla برای کاهش خطاها، تسریع فرایند اجرا و یکپارچه‌سازی اطلاعات پروژه استفاده می‌کنند.

Tekla Structures چیست؟

Tekla Structures یک نرم‌افزار سه‌بعدی مبتنی بر BIM است که به کاربر امکان می‌دهد مدل‌های دقیق و قابل اجرا از پروژه‌های سازه‌ای تولید کند. این نرم‌افزار نه‌تنها هندسه (شکل و ابعاد) بلکه اطلاعات فنی، مصالح، روش‌های نصب و حتی برنامه نگهداری را هم در مدل ثبت می‌کند.

مهم‌ترین قابلیت‌های Tekla Structures

• مدل‌سازی سازه‌های فولادی و بتنی با دقت میلی‌متری
• ایجاد نقشه‌های کارگاهی (Shop Drawing) و دیتیل اتصالات
• استخراج لیست برش، وزن قطعات و مقادیر مصالح
• هماهنگی با سایر رشته‌ها از طریق فرمت‌های باز مانند IFC
• مدیریت تغییرات: هر تغییری در مدل، بلافاصله در نقشه‌ها و گزارش‌ها اعمال می‌شود
• اتصال به نرم‌افزارهای برآورد هزینه و زمان‌بندی برای BIM 4D و 5D

Tekla Structures در فرآیند BIM

در چرخه BIM، نرم‌افزار Tekla بیشتر در بخش مدل‌سازی دقیق (Detailing) و اجرای کارگاهی کاربرد دارد. درحالی‌که نرم‌افزاری مثل Revit بیشتر روی معماری و MEP تمرکز دارد، Tekla ساختار سازه را به‌صورت واقعی شبیه‌سازی می‌کند.

کاربرد Tekla در مراحل مختلف پروژه

• طراحی: مدل‌سازی اسکلت سازه و تحلیل اولیه
• هماهنگی: شناسایی تداخلات بین سازه، تأسیسات و معماری
• اجرا: تولید نقشه‌های شاپ و دستور تولید برای کارگاه
• مدیریت: اتصال به نرم‌افزارهای زمان‌بندی و هزینه برای مدیریت دقیق پروژه
• بهره‌برداری: استفاده از مدل به‌عنوان مرجع نگهداری و تعمیرات

کاربردهای جهانی Tekla Structures

Tekla در کشورهای پیشرفته به‌ویژه در اروپا، آمریکا و شرق آسیا به‌طور گسترده استفاده می‌شود. برخی از حوزه‌های کاربردی آن عبارتند از:

• پروژه‌های صنعتی و نفت و گاز (مدل‌سازی اسکلت سوله‌ها و تأسیسات سنگین)
• ساختمان‌های مرتفع مانند برج‌ها و آسمان‌خراش‌ها
• پل‌ها و سازه‌های زیرساختی (پل‌های فولادی، بتنی و ترکیبی)
• کارخانه‌های پیش‌ساخته (Prefab) و ماژول‌های ساختمانی
• پروژه‌های بین‌المللی BIM با تیم‌های چندرشته‌ای

Tekla Structures در ایران

در ایران، Tekla Structures یکی از محبوب‌ترین نرم‌افزارها در حوزه سازه‌های فولادی و بتنی است. بسیاری از شرکت‌های پیمانکاری، مشاور و کارخانه‌های ساخت اسکلت از Tekla برای تولید نقشه‌های شاپ و هماهنگی استفاده می‌کنند.

شرایط خاص بازار ایران

• دسترسی به نرم‌افزار: به دلیل تحریم‌ها، بیشتر کاربران ایرانی از نسخه‌های کرک شده یا آموزشی استفاده می‌کنند.
• کاربرد اصلی: عمدتاً در طراحی و دیتیلینگ سازه‌های فولادی و پروژه‌های EPC صنعتی.
• چالش‌ها: کمبود متخصص حرفه‌ای Tekla و نبود چارچوب رسمی BIM در بسیاری از پروژه‌ها.
• فرصت‌ها: با افزایش توجه به BIM، Tekla می‌تواند بازار کار بزرگی در ایران ایجاد کند.

مقایسه Tekla Structures با نرم‌افزارهای مشابه

• Revit: مناسب برای معماری و تأسیسات (MEP)، اما در دیتیلینگ سازه به پای Tekla نمی‌رسد.
• ETABS / SAP2000: برای تحلیل سازه قوی هستند، ولی قابلیت مدل‌سازی اجرایی ندارند.
• AutoCAD: برای نقشه‌کشی دوبعدی استفاده می‌شود، اما دقت و یکپارچگی Tekla را ندارد.

آینده Tekla و BIM در ایران و جهان

با رشد BIM در سطح جهانی، Tekla جایگاه خود را بیش از پیش تثبیت کرده است. ترندهای جدید شامل اتصال Tekla به:

• هوش مصنوعی (AI): برای اتوماسیون دیتیلینگ و تشخیص خطاها
• واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR): برای بررسی مدل در کارگاه
• پلتفرم‌های ابری: برای همکاری تیم‌های بین‌المللی

در ایران هم با توجه به نیاز به کاهش خطا، افزایش بهره‌وری و ورود شرکت‌های بین‌المللی، انتظار می‌رود استفاده از Tekla و سایر ابزارهای BIM بیشتر شود.

جمع‌بندی

Tekla Structures یک نرم‌افزار بی‌رقیب در حوزه مدل‌سازی دقیق سازه است که هم در سطح جهانی و هم در ایران کاربرد گسترده دارد. این نرم‌افزار علاوه بر کاهش خطاهای اجرایی، باعث افزایش سرعت ساخت، هماهنگی بین تیم‌ها و بهبود کیفیت پروژه می‌شود.

اگر به‌دنبال ورود حرفه‌ای به دنیای BIM هستید، یادگیری Tekla Structures یک انتخاب استراتژیک است.

لینک مرتبط

برای درک بهتر مفهوم کلی BIM، پیشنهاد می‌کنم مقاله اصلی
BIM چیست؟ آینده ساخت با مدل‌سازی اطلاعات ساختمان
را مطالعه کنید.